Rozdrażnienie, wahania nastrojów, nieuzasadnione wybuchy płaczu lub gniewu, wzrost wagi ciała, bezsenność, wzmożony apetyt, trądzik… Brzmi znajomo? Cały świat jest przeciwko Tobie, czy może hormony mają nad Tobą władzę? Jeśli jesteś tuż przed okresem, to przyczyną Twoich frustracji może być PMS, czyli zespół napięcia przedmiesiączkowego. Dowiedz się czym dokładnie jest PMS, jakie ma objawy i dlaczego akurat one się pojawiają. Znajdź odpowiedzi na pytania kiedy występuje zespół napięcia przedmiesiączkowego, jak długo trwa, a przede wszystkim – jak sobie z nim radzić? Spis treści:Czym jest PMS?Przyczyny PMS: kiedy się pojawia?Dlaczego PMS się pojawia?Objawy PMSLeki na zespół napięcia przedmiesiączkowego?Domowe i naturalne sposobyCzy brak PMS oznacza ciążę? PMS – co to takiego? Czym jest zespół napięcia przedmiesiączkowego? Gdy wszystko dookoła Cię irytuje, niepozmywane naczynia powodują wybuch płaczu, dżinsy nie chcą się dopiąć, chociaż dwa dni temu miałaś je na sobie i masz nagłą ochotę na wyjedzenie wszystkich zapasów pożywienia… to lepiej spójrz w kalendarz miesiączkowy i sprawdź, czy nie masz objawów PMS. Czym jest ten PMS? PMS to skrót od angielskiego premenstrual syndrome. W języku polskim występuje pod nazwą zespołu napięcia przedmiesiączkowego (skrót ZNP). Zespół napięcia przedmiesiączkowego to zbiór charakterystycznych objawów natury psychicznej, emocjonalnej i fizycznej, które uznawane są za fizjologiczne czyli naturalne. Pojawiają się one regularnie w trakcie kobiecego cyklu miesiączkowego. PMS występuje u kobiet w wieku rozrodczym, czyli od pierwszej do ostatniej miesiączki. Najbardziej intensywne dolegliwości PMS obserwuje się u kobiet od 25. do 35. roku życia. Dobra informacja jest więc taka, że objawy PMS po 40. roku życia mogą być lżejsze. Z symptomami PMS, przynajmniej z jednym, styka się większość kobiet. Część z pań może odczuwać je dość łagodnie, inne z kolei nie potrafią sobie z nimi poradzić. PMS stwierdza się wówczas, kiedy u kobiety pojawia się przynajmniej jeden objaw psychiczny lub somatyczny (taki, dla którego nie można zdiagnozować medycznej przyczyny). Ponadto, aby mówić o napięciu przedmiesiączkowym, ów objaw (lub objawy) powinien trwać od pięciu dni przed miesiączką do czwartego dnia jej trwania. I chociaż zespół napięcia przedmiesiączkowego często staje się powodem do żartów, to współczesne badania wykazują, że nie jest to jedynie kwestia chwilowego wahania nastrojów i wielu paniom nie jest w tym czasie do śmiechu. Co więcej, objawy PMS uznawane są za fizjologiczne, jedynie wtedy, gdy nie utrudniają normalnego funkcjonowania. Niestety silne dolegliwości, które mogą wręcz świadczyć o patologii, dotyczą nawet 20-40% kobiecej populacji. Kiedy występuje PMS i ile trwa? Przyczyny napięcia przedmiesiączkowego PMS występuje w drugiej połowie cyklu miesiączkowego, czyli procesu, który umożliwia prawidłowe funkcjonowanie kobiecego układu rozrodczego. Zakładając, że cykl menstruacyjny trwa 28 dni, w jednym z podziałów wyróżnia się jego cztery fazy: menstruację trwającą około 4-5 dni; fazę folikularną trwającą około 9 dni; owulację, która trwa 1 dzień, oraz fazę lutealną trwającą średnio 14 dni (książkowo od 15. do 28. dnia cyklu). Norma zakłada czas od 10 do 16 dni. I to właśnie na ostatniej fazie cyklu należy się skupić analizując syndrom napięcia miesiączkowego. Czy to oznacza, że PMS może trwać aż dwa tygodnie? Objawy PMS obserwuje się podczas całego okresu trwania fazy lutealnej, ale nie oznacza to, że będą one tak samo odczuwalne przez kilkanaście dni. Wszystko zależy od indywidualnych predyspozycji kobiety. Zazwyczaj silniejsze symptomy PMS pojawiają się na kilka dni przed wystąpieniem krwawienia miesiączkowego. Niekiedy są odczuwalne jeszcze przez pierwsze dni menstruacji (do 4. dnia). PMS równie dobrze może trwać chwilę, kilka dni, ale również kilkanaście. Co więcej, podczas jednego cyklu kobieta może bardziej odczuć dolegliwości związane z napięciem miesiączkowym, a w kolejnym prawie ich nie zauważyć. Objawy PMS, podobnie, jak przebieg całego cyklu miesiączkowego, są na tyle indywidualną kwestią, że nie da się ich wrzucić do jednego worka i przyporządkować do każdego organizmu. Co sprawia, że dokuczliwe objawy PMS w ogóle się pojawiają? Badania nad poznaniem przyczyn PMS trwają od wielu lat, ale do dziś nie jest znana dokładna przyczyna (czyli etiologia) tego syndromu. Podejrzewa się, że za całe to zamieszanie odpowiedzialne są zmiany zachodzące w kobiecym organizmie w przebiegu cyklu miesiączkowego, a ściślej rzecz ujmując, w trakcie wspomnianej fazy lutealnej. Faza lutealna rozpoczyna się w momencie zakończenia jajeczkowania. Podczas jej trwania w jajniku zostaje wykształcone ciałko żółte, a błona śluzowa macicy (endometrium) przygotowuje się do przyjęcia zapłodnionej komórki jajowej. To właśnie w tym czasie dochodzi do najbardziej intensywnego wydzielania progesteronu, dzięki któremu kobiecy organizm przygotowuje się do ciąży. Jeśli jednak do zapłodnienia nie dojdzie, poziom progesteronu spada, ciałko żółte obumiera, a endometrium powoli ulega degeneracji. Tak kończy się jeden cykl i rozpoczyna kolejny, czyli startuje menstruacja. Głównym winowajcą nieprzyjemnych odczuć podczas ostatniej fazy cyklu są więc najprawdopodobniej hormony płciowe (progesteron i estrogeny) oraz wahania ich stężenia. Odpowiedzialne są one nie tylko za zmiany fizjologiczne w obrębie narządów płciowych, ale wpływają również na kondycję fizyczną, psychiczną i intelektualną kobiety. Ale dlaczego zaburzenia hormonów u jednych kobiet wywołują PMS, a inne nie odczuwają dolegliwości? Uważa się, że zespół napięcia przedmiesiączkowego dotyczy kobiet, które wykazują osobniczą (indywidualną) wrażliwość na fizjologiczne zmiany hormonalne. Od smutku, poprzez gniew, aż do wybuchu płaczu, czyli objawy PMS Współczesna literatura medyczna wyodrębnia aktualnie około 300 objawów PMS. Dzieli je na: objawy fizyczne PMS; objawy psychiczne PMS; objawy behawioralne PMS. Najczęściej występujące objawy fizyczne napięcia przedmiesiączkowego to przede wszystkim: zaparcia; wzdęcia; zaburzenia ze strony układu pokarmowego, w tym problemy z trawieniem; tkliwość piersi; obrzęki przez gromadzenie się wody w organizmie; dość silne bóle głowy; bóle mięśnie i stawów; zwiększony apetyt, który prowadzi do przejadania się; uczucie zmęczenia; przyrost masy ciała; problemy skórne, w tym zmiany trądzikowe; wzmożona potliwość. Najbardziej powszechne objawy psychiczne napięcia przedmiesiączkowego to głównie: obniżenie nastroju; smutek; drażliwość; złość; nieuzasadnione napady płaczu; nerwowość i poirytowanie; trudności z koncentracją i pamięcią; problemy ze snem, w tym bezsenność i nadmierna senność w ciągu dnia; napady gniewu. Wśród objawów behawioralnych PMS wymienia się przede wszystkim: zmniejszenie zdolności poznawczych, pogorszenie widzenia, głównie analizy wzrokowo-przestrzennej. Najbardziej dają się we znaki drażliwość i złość, których największe nasilenie przypada na około dwa dni przed menstruacją. Zestaw objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego nie zawsze jest stały. Oznacza to, że w każdym cyklu kobieta może odczuwać inne dolegliwości. Różny może być także stopień nasilenia wymienionych objawów. Amerykańskie Stowarzyszenie Psychiatryczne zdefiniowało nawet pojęcie dysfotycznego zaburzenia przedmiesiączkowego, tzw. PMDD (od angielskiego premenstrual dysphoric disorder). PMDD jest ciężką formą PMS i charakteryzuje się zwiększoną mocą objawów emocjonalnych, które mają bezpośredni wpływ na jakość życia, przede wszystkim w sferze społecznej. Jeśli więc objawy PMS utrudniają kobiecie normalne funkcjonowanie w codziennym życiu, przypominają stany depresyjne i lękowe, to może mieć ona do czynienia z PMDD. Symptomów napięcia przedmiesiączkowego jest tak dużo, że trudno wyodrębnić nietypowe objawy PMS. Jednak, tak jak wahania nastrojów, obrzęki, tkliwość piersi czy wybuchy płaczu, są znane wielu kobietom, tak niewiele pań może wiązać z napięciem przedmiesiączkowym bóle kręgosłupa, czy nasilenie objawów alergii oraz astmy. Czy istnieją leki na PMS? Mogę je kupić na receptę czy bez niej? Ze względu na brak dostatecznej wiedzy o tym dlaczego pojawiają się objawy stanu napięcia przedmiesiączkowego, złożoności problemu i mnogości towarzyszących dolegliwości, leczenie PMS może być utrudnione. Jest jednak możliwe. Polega przede wszystkim na łagodzeniu konkretnych symptomów PMS. Każda kobieta może doświadczać różnych dolegliwości związanych z PMS, dlatego terapia powinna być prowadzona indywidualnie i skupić się na konkretnych problemach. Jeśli objawy PMS są dość łagodne i sama wiesz, jakie sposoby minimalizują związany z nimi dyskomfort, to świetna informacja. Jeśli jednak zespół napięcia przedmiesiączkowego jest nadmiernie dokuczliwy i nie radzisz sobie z jego symptomami, najlepiej skonsultuj się z lekarzem. W przypadku wyjątkowo nasilonych objawów PMS oraz rozpoznania PMDD zalecane jest zazwyczaj leczenie farmakologiczne w połączeniu z naturalnymi sposobami radzenia sobie z napięciem przedmiesiączkowym. Lekarz może wprowadzić konkretne leki na objawy PMS, w tym leki bez recepty i na receptę. W zależności od symptomów, mogą to być tabletki przeciwbólowe, rozkurczowe, a niekiedy uspokajające. W niektórych przypadkach do walki z objawami PMS wprowadza się preparaty hormonalne czy leki antydepresyjne. Naturalne leczenie napięcia przedmiesiączkowego, czyli jak złagodzić PMS innymi sposobami? Z objawami zespołu napięcia przedmiesiączkowego można sobie również radzić bardziej naturalnymi sposobami. Zanim więc sięgniesz po leki na PMS sprawdź, które sposoby na zespół napięcia przedmiesiączkowego złagodzą Twoje objawy. Jeśli chcesz zmniejszyć napięcie przedmiesiączkowe, spróbuj: wprowadzić do swojego trybu życia aktywność fizyczną i to nie tylko w okresie objawów PMS, ale na stałe. Badania potwierdzają, że ćwiczenia aerobowe, rozciągające, czy relaksacyjne pomagają zmniejszyć nasilenie objawów PMS; przyjrzeć się swoim nawykom żywieniowym i w razie potrzeby zmodyfikować dietę na odpowiednio zbilansowaną. Warto w tym czasie ograniczenie spożywania soli i solonych produktów. Pomyśl o zmniejszeniu spożywania węglowodanów prostych i zastąpieniu ich złożonymi. Pomóc w walce z napięciem przedmiesiączkowym może również unikanie picia alkoholu i ograniczenie kawy czy innych napojów z kofeiną uzupełnić niedobory pewnych grup witamin i mikroelementów. Z symptomami PMS dobrze radzą sobie witaminy z grupy B (B1, B2, B6), kwas foliowy, witamina D, witamina E, wapń i magnez. Składniki odżywcze najlepiej dostarczać wraz z pożywieniem. Jeśli jednak nie jest to możliwe, pomyśl o dobrej jakości suplementach diety; spożywać naturalne preparaty ziołowe lub napary z ziół. Potwierdzone działanie na objawy PMS mają wyciąg z niepokalanka mnisiego, dziurawiec, pluskwica groniasta, rumianek, czy miłorząb; ograniczyć palenie tytoniu, a najlepiej skończyć z nałogiem; zadbać o dobry nastrój, odpoczynek i relaks; zapewnić sobie zdrowy sen. Postaraj się kłaść i wstawać o tych samych porach – pomoże Ci to w zwalczeniu objawów PMS, a do tego pomoże wzmocnić Twoją odporność! Pamiętaj jednak o tym, że nawet w przypadku mniej dokuczliwych symptomów PMS, zanim wprowadzisz jakiekolwiek środki zaradcze, warto zasięgnąć porady specjalisty. Przyczyny braku PMS przed okresem: czy brak objawów PMS może oznaczać ciążę? Brak PMS przed miesiączką nie powinien stanowić powodu do niepokoju. Należy pamiętać o tym, że na symptomy PMS, podobnie jak na cały cykl miesiączkowy, wpływ mają różnorodne czynniki wewnętrzne, jak i zewnętrzne. Wystarczy, że zmienisz swój tryb życia, zaczniesz uprawiać sport, zmodyfikujesz dietę, rozpoczniesz jakąś kurację czy wybierzesz się w daleką podróż. Wszelkie zmiany mogą wpłynąć na długość Twojego cyklu i jego poszczególnych faz, jak również wzmocnić bądź złagodzić objawy PMS. Jeśli przed każdą miesiączką odczuwasz różne dolegliwości związane z PMS, a nagle przestały się pojawiać, to pomyśl o tym co ostatnio zmieniło się w Twoim życiu. Może zaczęłaś biegać, a może zaczęłaś jeść więcej warzyw. Złagodzenie objawów PMS może również nastąpić z wiekiem. Wówczas można zwyczajnie odetchnąć i cieszyć się z braku dokuczliwych symptomów. A czy brak PMS może wskazywać na ciążę? Teoretycznie tak, ale sam brak napięcia przedmiesiączkowego nie jest objawem ciąży. Jeśli okres się spóźnia, PMS się nie pojawia, a Ty masz uzasadnione obawy, że możesz być w ciąży, to najlepiej spokojnie poczekaj na odpowiedni moment i wykonaj test ciążowy. Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą. Bibliografia do artykułu Pałucka Klaudia, Łepecka-Klusek Celina, Pilewska-Kozak Anna B., Pawłowska-Muc Agnieszka K., Stadnicka Grażyna. Zespół napięcia przedmiesiączkowego – mit czy rzeczywistość = Premenstrual syndrome – myth or reality. Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(6):478-490. eISSN 2391-8306. DOI Krawczyk W., Rudnicka - Drożak E. Zespół napięcia przedmiesiączkowego. Med. Og. Nauk Zdr. 2011; 17 (3): 145-147. Tkaczuk- Włach J., Sobstyl M., Syty K., Łepecka-Klusek C., Jakiel G. Zespół napięcia przedmiesiączkowego. Prz. Menopauz. 2009; 6: 339-343. Olajossy M., Gerhant A. Zespół napięcia przedmiesiączkowego i przedmiesiączkowe zaburzenia dysforyczne problem z pogranicza psychiatrii i ginekologii. Curr. Probl. Psychiatry 2011; 12 (2): 163 170. Zobacz więcej